Wykorzystanie standardu TOGAF® w organizacji cyfrowej (Digital Enterprise)

Jedną z publikacji znajdujących się w TOGAF® Library i jednocześnie będącą częścią standardu TOGAF® jest dokument zatytułowany Using the TOGAF® Standard in the Digital Enterprise (https://pubs.opengroup.org/togaf-standard/guides/using-the-togaf-standard-in-the-digital-enterprise/index.html).

Wprowadzenie

Dokument ten jest bezpośrednio związany z innym standardem The Open Group, a mianowicie: Digital Practitioner Body of Knowledge (https://pubs.opengroup.org/dpbok/standard/DPBoK.html), w skrócie określanym DPBoK.

DPBoK jest przeznaczony dla osób (praktyków), które działają lub chcą działać w takiej organizacji i chcą w swojej pracy oprzeć się na profesjonalnych podstawach.

Cztery konteksty Digital Enterprise

DPBoK identyfikuje cztery konteksty działania takiej cyfrowej organizacji. Można je odnieść do faz rozwoju startupów i rozdzielone są tzw. kryzysami skalowania. Kryzysy te wynikają z prostego faktu, że organizacja rosnąc musi zmieniać swoje metody funkcjonowania, gdyż praktyki, które działają w małej skali (np. 10 osób) nie będą wystarczające do działania w większej skali (np. 50 osób). Wie o tym każdy, kto miał szansę pracować w dynamicznie rozwijającej się firmie. Mówi się wtedy o napotykaniu na bariery rozwoju (lub właśnie kryzysach skalowania) i widać, że bez zasadniczej zmiany w organizacji nie da się jej bardziej rozwijać.

Cztery konteksty zdefiniowane w DPBoK to (w nawiasach nazwy użyte w standardzie DPBoK):

Dla każdego z tych kontekstów DPBoK opisuje podstawy cyfrowego funkcjonowania, cyfrową infrastrukturę, dostarczanie aplikacji w danym kontekście.

Powiązanie z TOGAF®

Sam DPBoK nie odnosi się bezpośrednio do TOGAF®, co wynika z tego, że jest oddzielnym standardem.

Publikacją łączącą DPBoK i TOGAF jest właśnie Using the TOGAF® Standard in the Digital Enterprise (https://pubs.opengroup.org/togaf-standard/guides/using-the-togaf-standard-in-the-digital-enterprise/index.html). Pozycja ta opisuje, jak architektura korporacyjna oraz TOGAF® mogą wspierać każdy z kontekstów przedstawionych w DPBoK.

Pierwszy kontekst to organizacja (1-3 osób), czyli założyciel i ew. jeden lub dwóch współpracowników. Organizacja taka działa na bardzo prostych zasadach, ma zwykle jeden produkt, który pozwala na jej dalszy rozwój. Architektura w tym kontekście pomaga zidentyfikować i komunikować cyfrową wartość (wartość cyfrowego produktu/usługi). Ważnymi architektonicznie obszarami są infrastruktura i zwinne praktyki rozwoju oprogramowania oraz ciągłego dostarczania.

Drugi kontekst to zespół (Team). Mamy już ok. 10 osób. W tym kontekście mamy do czynienia już z koniecznością zarządzania produktem/produktami. Z tym związana jest architektura produktu, która jest jednym z elementów, wchodzących w skład zarządzania produktem. Dochodzi do tego zarządzanie pracą oraz zarządzanie operacyjne, gdzie architektura może pomóc opisać te obszary i nimi zarządzać.

Trzeci kontekst to zespół zespołów. Mamy już ok. 40-70 osób, czyli kilka zespołów, które powinny ze sobą współpracować. Podstawowe czynniki, które stanowią wyzwanie na tym etapie to kwestie organizacyjne i kulturowe, mechanizmy koordynacyjne (mamy wiele zespołów) oraz wpływ faktu, że mamy teraz wiele zespołów na proces inwestycyjny i portfolio przedsięwzięć. Każdy z tych obszarów może być wsparty przez architekturę.

Ostatni kontekst to stabilna korporacja. W tym kontekście mamy już kilkuset pracowników oraz dodatkowe czynniki, które trzeba uwzględniać. Wśród nich są ład (governance), zarządzanie ryzykiem i bezpieczeństwem, zgodność (compliance). Oprócz tego zarządzanie informacją na poziomie całej złożonej organizacji oraz zarządzanie architekturą i portfelem przedsięwzięć. W tym kontekście wykorzystanie architektury jako elementu wspomagającego organizację jest już dość oczywiste.

Pryncypia architektoniczne

Ważnym elementem architektury korporacyjnej są pryncypia architektoniczne. Standard TOGAF® definiuje zestaw kilkunastu przykładowych pryncypiów architektonicznych. Z pryncypiów tych wybrano te, które mają największe zastosowanie w przypadku cyfrowej organizacji oraz zmapowano je na wszystkie cztery konteksty. Wynika to z tego, że każdy kontekst kieruje się innymi zasadami i do każdego kontekstu należy podejść inaczej.

Usługi architektoniczne i zdolność architektoniczna

Na architekturę korporacyjną można spojrzeć przez pryzmat usług architektonicznych. Podejście usługowe jest sposobem na realizowanie tejże zdolności. W ten sposób mówimy niejako, jak działa architektura w każdym z czterech kontekstów.

Artefakty architektoniczne i pozycje ze standardu TOGAF®

Niezwykle ciekawym rozdziałem jest pokazanie, które artefakty ze standardu TOGAF® są potencjalnie najbardziej użyteczne w każdym z czterech wymienionych kontekstów. Artefakty są przyporządkowane jednocześnie do faz TOGAF® ADM. Dodatkowo w każdej fazie mamy link do publikacji w TOGAF® Library, która może być przydatna do zastosowania w tym miejscu.

Podsumowanie

Architektura korporacyjna a w szczególności standard TOGAF® mogą być bardzo pomocne w cyfrowej organizacji bez względu na jej wielkość. Dlatego warto jest zapoznać się wymienionymi tutaj publikacjami:

Autor: Mirosław Prywata